काजकिरियामा पनि विभेद

सुब्रत न्यौपाने / झापा : अन्तरजातीय बिहेका कारण झापा बिर्तामोडकी सीता ढुंगाना २ दशकदेखि विभेद खप्न बाध्य छन्। दलितसँग विवाह गरेकी उनलाई परिवारले निरन्तर अवहेलना गरिरहेको छ। आफ्नै बिहेदेखि बाबुको निधनसम्म ढुंगानाले विभेदको सामना गर्नु परिरहेको छ।

ढुंगानाका बाबु धर्मानन्दको गत भदौ ७ गते ९३ वर्षको उमेरमा निधन भयो। तर, सीतालाई बाबुको मुख हेर्न पनि दिइएन। ‘फेसबुकबाट बुवा खसेको थाहा पाएँ’, उनले भनिन्, ‘आउँछु भन्दा नआउँदा राम्रो भन्दै खबर पठाइयो।’ सीताका ४ दिदीबहिनीमध्ये जेठीको पहिल्यै मृत्यु भएको हो। माहिँली र कान्छी दाजुभाइसँगै बसेर बाबुको काजकिरिया गरिरहेका छन्। तर, साहिँली सीतालाई भने ढुंगाना परिवारले सहभागी गराएका छैनन्। उनी बिर्तामोडस्थित आफ्नै घरमा बाबुको काजकिरिया गरिरहेकी छन्।

‘माइतीपक्षले न्यूनतम मानवीय व्यवहार पनि देखाएनन्,’ सीताले भनिन्, ‘यो भन्दा ठूलो अपमान र विभेद अरु के हुनसक्छ ?’ दलित युवासँग बिहे गरेपछि माइती पक्षले उतिबेलै ‘छोरी मरी भनेर’ उनको काजकिरिया गरेको थियो। ‘छोरी कामीसँग गई भनेर जिउँदै मेरो किरिया गर्नुभयो,’ उनले भनिन्, ‘कपाल काटेर नौ दिनपछि गाईको बाच्छी नै दान गरिएको थियो।’

कुसंस्कारविरुद्ध लड्न अहिले पनि मुस्किल रहेको छविलाल बताउँछन्। ‘संविधानमा सबै समान भनेर लेखियो, तर व्यवहारमा लागु हुन सकेन,’ उनले भने।

सीता दम्पतीले सहनु परेको विभेद निन्दनीय रहेको अखिल नेपाल महिला संघ प्रदेश नं १ की अध्यक्ष मेनुका काफ्लेले बताइन्। ‘यो मानवताविरुद्धको अपराध हो,’ उनले भनिन्, ‘विभेदविरुद्ध अझै डटेर लड्न आवश्यक छ।’ (अन्नपूर्ण पोस्ट्)